مسجد ملک زوزن خراسان رضوی شهرستان خواف (KHAF-KHORASANRAZAVI(

♻️ مسجد ملک زوزن ♻️♻️

آدرس: 60 کیلومتری شهر خواف

شهر تاریخی زوزن با مساحت تقریبی حدود 35 هکتا از سده های اولیه اسلامی تا قل از حمله مغولان به عنوان شهری فعال با اهمیت سیاسی و اجتماعی زیاد در این ناحیه از خراسان محسوب می شده است . هنوز تقریبا در میان شهر چند اثر مهم همچون ارگ تاریخی و مسجد ملک زوزن که از موقعیت جهانی برخوردار است مشاهده می شود.
مسجد ملک زوزن تنها بنای آجری به جای مانده از بقایای شهر تاریخی زوزن و یادمانی ارزشمند از شکوه و عظمت این منطقه است . این بنا دومین مسجد تاریخ دار دوره خوارزمشاهیان است که به استناد کتیبه موجود در سال 615 ه . ق و یک سال پس از آن در حال احداث بوده است . آنچه از معماری بنا باقی مانده ، دو ایوان کوچک و بزرگ مقابل هم در اضلاع شرقی  و غربی است که هسته بنای عظیمی بوده که بعنوان مسجد – مدرسه بنیان گریده و بدلیل حملات سپاهیان مغول در سال 617 ه . ق کار بنای آن نیمه تمام رها شده است . نمای ایوان شرقی دارای کتیبه خط کوفی و تزئینات آجرکاری با تلفیقی از کاشی فیروزه ای رنگ مزین به نقوش هندسی و دو ستون نمای تزئینی است . نمای ایوان غربی نیز آراسته به محرابی ساده و عناصر تزئینی ارزشمند نظیر آجرکاری و تلفیق آن با کاشی هندسی و گیاهی است . این بنا در 66 کیلومتری جنوب غربی خواف در زوزن واقع است .
نوع معماری و ساخت مسجد ملک زوزن باعث شد که سه نظریه درباره این بنا مطرح شود : آندره گدار معتقد است این بنا مسجد بوده ، وجود کتیبه هایی با آیات قرآنی که نمای ایوان غربی به آن مزین شده است ( سوره مومنون ) که در آغاز بر لزوم خضوع و خشوع مومنان هنگام نماز تاکید می نماید ، این خود موید نظریه گدار است و همچنین گدار وجود محراب در ایوان غربی و اظهارات ساکنین محل را دلیل دیگری بر مسجد بودن بنا می داند (( شیلا بلر )) معتقد است : این بنا یک مدرسه است ، دلیل اثبات نظریه خود را هم وجود کتیبه اسپر ایوان غربی و مقایسه آن با متن کتیبه های چهار مدرسه در کشور سوریه می داند اما (( شهریار عدل )) که تحقیقات زیادی را در این بنا انجام داده است هم نظریه بلر و هم نظریه گدار را قبول کرده است . او معتقد است که زوزن شهری کم جمعیت اما مردمانی دانشمند و عالم داشته است بنابر این مکانی به این بزرگی نمی تواند فقط برای نماز و مراسم مذهبی کاربرد داشته باشد . یعنی در عین حال که مکان عبادت بوده ، مکان فراگیری علم و دانش هم بوده است . از این رو معتقد است که بنای مذکور احتمالا مسجد مدرسه بوده است .
شایان ذکر است طبق کاوشها و بررسی های باستان شناسی صورت گرفته در محدوده شهر تاریخی زوزن ، آثار و شواهدی از قرون اولیه اسلام تا دوران ایلخانی بدست آمده است که اهمیت این شهر تاریخی را نشان میدهد .
در فاصله حدود 100 متری مسجد تپه نسبتا بزرگی به ارتفاع حدود 50 متر وجود دارد . این محوطه احتمالا به عنوان کاخ اداری کاربرد داشته و حدود سه یا چهار طبقه بوده است . درباره عظمت وبزرگی این بنا سخن های بسیار گفته شده ، از جمله (( حمدالله مستوفی )) در (( نزهه القلوب )) از آن به عنوان (( کاخ عالی )) یاد کرده و به احتمال قوی تنها کاخ عالی دیار خراسان بوده است .

لینک کانال جاذبه های گردشگری خواف و گناباد

https://telegram.me/khafsharif